Từ caliber có nhiều nghĩa khác nhau, nhưng trong chế tạo đồng hồ, từ này đồng nghĩa với “bộ máy”. Chúng ta sẽ cảm thấy rất quen thuộc khi nhiều hãng gọi một bộ máy là “Caliber ABC123”. Đó là một trong những từ mà bạn có thể thấy hàng triệu lần mà chưa từng hỏi tại sao nó được sử dụng trong cả thế giới súng và thế giới chế tạo đồng hồ – dường như có rất ít điểm chung. Nhưng, không sao chúng tôi đã tìm hiểu cho bạn!
Một số viên đạn với các cỡ khác nhau, từ 0,5 xuống đến 0,22
THUẬT NGỮ ĐỒNG HỒ CALIBER
Caliber Là Gì?
Nếu bạn chưa quen với việc sử dụng thuật ngữ liên quan đến súng, về cơ bản, từ “caliber” được sử dụng để chỉ đường kính của một viên đạn. Thậm chí nó còn được sử dụng để chỉ đường kính nòng súng được sử dụng để bắn một viên đạn có đường kính nhất định. Ví dụ, một viên đạn cỡ 0,5 có đường kính 0,5 inch.
Nguồn Gốc Của Caliber
Việc sử dụng từ “caliber” trong thế giới súng bắt nguồn từ chữ “calibre” của Pháp cho đến cuối thời Ả Rập thời Phục hưng, từ “qalib”. Một khuôn mẫu để đúc đạn – và cuối cùng từ này có nguồn gốc từ chữ Hy Lạp cổ đại “kalapous” Hy Lạp cổ đại, có nghĩa là khuôn giày bằng gỗ (last) của người thợ đóng giày.
Thật thú vị, việc sử dụng thuật ngữ này trong ngành đồng hồ được tìm thấy lần đầu tiên, theo Foundation de la Haute Horlogerie, trong tác phẩm của thợ làm đồng hồ người Anh Henry Sully (1680-1729) làm việc ở Pháp và sử dụng từ “… circa 1715, để biểu thị bố cục và kích thước của các trụ chuyển động khác nhau, bánh xe, hộp cót, v.v. ” Theo thời gian, thuật ngữ này được sử dụng để “chỉ ra hình dạng của bộ máy, chi tiết cầu, nguồn gốc của đồng hồ, tên của nhà sản xuất, v.v.” (ví dụ: IWC “Jones Calibre”) và dần dần đề cập đến bộ máy. Do đó, mối liên hệ chung trong cả chế tạo đồng hồ và chế tạo súng, thuật ngữ này có một lịch sử được sử dụng để biểu thị đường kính và trong một số trường hợp, đã đề cập đến một thứ có đường kính được chỉ định. Thực tế hiện nay ta thường thấy các hãng đề tên một bộ máy là “calibre xyz123” (chẳng hạn như ETA calibre 2892-A2).
Mẫu IWC D. H. Craig “Jones Caliber”
CALIBER và HỆ ĐO LƯỜNG LIGNE
Sau đó, thông lệ tiêu chuẩn này áp dụng trong cộng đồng chế tạo đồng hồ nói tiếng Pháp. Họ dùng từ caliber để chỉ một bộ máy, tiếp theo là đường kính của bộ máy, và sau đó, thường là viết tắt cho các chức năng đặc biệt của bộ máy. Ví dụ, danh sách lưu trữ sản xuất của Jaeger-LeCoultre từ năm 1877 (khi công ty còn là nhà sản xuất với cái tên Manufacture LeCoultre Borgeaud & Cie), là một trong những phong trào được thực hiện, cỡ nòng 16T. Điều này cho ta biết rằng đây là một bộ máy tourbillon 16 ligne. Nhân tiện, 1 ligne = 2.2558291 milimét (do đó 16 ligne = 36,09mm). Ligne vẫn được sử dụng như một đơn vị đo lường trong chế tạo đồng hồ và cũng rất kỳ lạ, nó cũng được dùng để đo lường trong chế tạo khuy và đo ruy băng được sử dụng cho các mũ của nam giới; nó bằng 1/12 của một pouce (inch Pháp).
Xưởng sản xuất đồng hồ của Waltham (Mỹ) khoảng giữa thế kỷ 19
Mối liên kết giữa ngành đồng hồ và ngành sản xuất vũ khí không chỉ có vậy. Hệ thống đồng hồ của Mỹ là một trong những công ty đầu tiên trên thế giới thừa kế hệ thống sản xuất súng để sản xuất các bộ máy đồng hồ. Hệ thống này đã được sửa lại cho phù hợp với các nhà sản xuất đồng hồ của Mỹ. Ví dụ như Waltham, xưởng sản xuẩt của họ từng là xưởng vũ khí Federal tại Springfield, Massachusetts.
SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ II
Những năm trước và sau Chiến tranh thế giới II, xu hướng đặt tên này đã dần thay đổi. Các thương hiệu đồng hồ đánh số để chỉ những phiên bản khác nhau của cùng một bộ máy. Tuy nhiên, quy ước đặt tên này không phổ biến ngay cả trước Thế chiến I. Bộ máy Valjoux 22 là một ví dụ.
Một điển hình khác là bộ máy calibre 17” LEP PS IRM của Patek Philippe. Đây là bộ máy có đường kính 17 ligne hay còn gọi là Lepine caliber 38.35mm. Lepine là bộ máy sử dụng các cầu nối và bánh răng thay cho các đai truyền động. Nó được sáng chế bởi thợ đồng hồ Jean-Antoine Lepine vào cuối thế kỷ 18. Bộ máy này có cửa sổ chứa kim giây nhỏ và cửa sổ hiển thị mức năng lượng dự trữ (power reserve).
SHOPDONGHO.com đã cùng bạn khám phá tại sao bộ máy đồng hồ được gọi là Caliber. Thay vì được gọi là movement chỉ chung chung, thì Caliber thường đi với tên riêng của từng cỗ máy. Theo dõi chuyên mục Kiến Thức Đồng Hồ để anh chị em có những thông tin hữu ích về đồng hồ nhé
